ในช่วงที่ไข้เลือดออกระบาด พ่อแม่หลายคนอาจเคยได้ยินความเชื่อที่ว่า “การดื่มสไปร์ทช่วยรักษาไข้เลือดออก” ซึ่งกลายเป็นหัวข้อที่ถูกพูดถึงในสื่อสังคมออนไลน์และวงสนทนาในหลายประเทศ โดยเฉพาะในกลุ่มพ่อแม่ที่กำลังมองหา วิธีรักษาไข้เลือดออกในเด็ก แต่ความจริงทางการแพทย์เป็นอย่างไร? วันนี้เราจะมาไขข้อสงสัยกัน
ไข้เลือดออกคืออะไร และมีอาการอย่างไร?
ไข้เลือดออก (Dengue Fever) เป็นโรคติดเชื้อไวรัสเดงกี (Dengue Virus) ซึ่งแพร่กระจายโดย ยุงลาย (Aedes aegypti และ Aedes albopictus) พบได้ในประเทศที่มีอากาศร้อนชื้น เช่น ไทย มาเลเซีย อินโดนีเซีย ฟิลิปปินส์ และประเทศอื่น ๆ ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ รวมถึงบางพื้นที่ในอเมริกาใต้และแอฟริกา
อาการของไข้เลือดออกในเด็กสามารถแบ่งออกเป็น 3 ระยะ ได้แก่:
- ระยะไข้สูง (Febrile Phase) – มีไข้สูง 38-40°C ปวดศีรษะ ปวดกล้ามเนื้อ คลื่นไส้ อาเจียน และมีผื่นขึ้น
- ระยะวิกฤติ (Critical Phase) – ไข้ลดลง แต่อาจเกิดภาวะช็อก เลือดออกตามอวัยวะภายใน น้ำในเลือดรั่วออกจากหลอดเลือด
- ระยะฟื้นตัว (Recovery Phase) – ร่างกายค่อย ๆ ฟื้นตัว ภาวะน้ำในหลอดเลือดกลับมาเป็นปกติ
ไข้เลือดออกยังไม่มี ยารักษาเฉพาะ แต่แพทย์มักให้การดูแลแบบประคับประคอง เช่น ให้สารน้ำ ลดไข้ และเฝ้าระวังภาวะแทรกซ้อน
ดื่มสไปร์ทช่วยรักษาไข้เลือดออกได้จริงหรือไม่?
ความเชื่อที่ว่า “สไปร์ทคือวิธีรักษาไข้เลือดออกในเด็ก” อาจมาจากแนวคิดที่ว่า เครื่องดื่มอัดลมช่วยเพิ่มพลังงานและลดอาการอ่อนเพลีย อย่างไรก็ตาม ไม่มีหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ที่สนับสนุนว่าสไปร์ทมีผลต่อการรักษาไข้เลือดออก โดยตรง
ในทางตรงกันข้าม การให้เด็กที่เป็นไข้เลือดออกดื่มเครื่องดื่มที่มีน้ำตาลสูงและก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์อาจส่งผลเสีย ดังนี้:
- เสี่ยงต่อภาวะขาดน้ำ – เครื่องดื่มอัดลม เช่น สไปร์ท อาจทำให้เด็กปัสสาวะบ่อยขึ้น ส่งผลให้ร่างกายสูญเสียน้ำมากกว่าที่ได้รับ
- น้ำตาลสูง อาจเพิ่มความเสี่ยงต่ออาการแทรกซ้อน – น้ำตาลที่มากเกินไปอาจทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดไม่สมดุล และส่งผลต่อการควบคุมสมดุลของของเหลวในร่างกาย
- ไม่ช่วยลดไข้หรือฟื้นฟูร่างกาย – เครื่องดื่มอัดลมไม่ได้มีฤทธิ์ลดไข้หรือช่วยฟื้นฟูร่างกายเหมือนสารละลายเกลือแร่ หรือ ORS (Oral Rehydration Solution)
ดังนั้น การดื่มสไปร์ทจึงไม่ใช่วิธีรักษาไข้เลือดออกในเด็กและอาจทำให้ร่างกายขาดน้ำมากขึ้น ซึ่งเป็นอันตรายในระยะที่เด็กต้องการสารน้ำและเกลือแร่อย่างเพียงพอ
วิธีที่ถูกต้องในการดูแลเด็กที่เป็นไข้เลือดออก
หากลูกของคุณป่วยเป็นไข้เลือดออก วิธีรักษาไข้เลือดออกในเด็กที่ถูกต้องในคือ:
- ให้ดื่มน้ำมาก ๆ – น้ำเปล่าหรือสารละลายเกลือแร่ (ORS) ช่วยป้องกันภาวะขาดน้ำ
- ลดไข้ด้วยยาที่เหมาะสม – ใช้ พาราเซตามอล (Paracetamol) ห้ามใช้ยาแอสไพรินหรือไอบูโพรเฟน เพราะอาจเพิ่มความเสี่ยงต่อภาวะเลือดออก
- ให้พักผ่อนเพียงพอ – หลีกเลี่ยงการออกแรงมากเกินไป เพราะอาจทำให้ร่างกายอ่อนแอลง
- เฝ้าระวังอาการผิดปกติ – หากพบว่ามีอาการแย่ลง เช่น ตัวเย็น ซีด มีจุดเลือดออก หรือปัสสาวะน้อยลง ควรรีบไปพบแพทย์ทันที
การดื่มสไปร์ท ไม่ใช่วิธีรักษาไข้เลือดออกในเด็กที่ถูกต้อง และอาจทำให้ร่างกายขาดน้ำมากขึ้น หากเด็กป่วยเป็นไข้เลือดออก พ่อแม่ควรให้เด็กได้รับสารน้ำที่เพียงพอ ลดไข้ด้วยพาราเซตามอล และเฝ้าระวังอาการอย่างใกล้ชิด หากมีอาการรุนแรง ควรรีบไปพบแพทย์โดยด่วน เพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น
