Thereporter.asia. ถอดการไลฟ์สด บัณฑูร ล่ำซำ ประธานกิตติคุณ (Chairman Emeritus) ธนาคารกสิกรไทย มาให้ได้อ่านกัน
ในห้วงเวลานี้คิดถึง 20 ปีที่แล้ว ที่ประเทศไทยเผชิญวิกฤติเศรษฐกิจครั้งใหญ่ที่จะเผชิญความล่มสลายทั้งประเทศ ผมจำได้ว่าในทุกวันที่ 4 ธันวาคมของทุกปี พระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 9 พระราชทานพระราชดำรัสให้คนไทยทั้งประเทศ ถึงทางออกและปัญหาที่คนไทยควรคำนึงถึง ซึ่งพระเจ้าอยู่หัวที่อยู่บนฟ้าทรงกระทำอย่างต่อเนื่องด้วยความมีพระเมตตามหาศาลกับคนไทยทั้งประเทศที่เผชิญปัญหาต่างๆ ในช่วงนั้นเริ่มมีการแนะนำปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงให้คนไทยเข้าใจ เพราะตอนนั้นเศรษฐกิจดีคนก็จะคิดว่าอะไรๆ ก็ดีไปหมด
พระเจ้าอยู่หัวทรงให้พระราชดำริไว้ว่า ไม่ว่าจะทำอะไรกันก็ตาม ขอให้แน่ใจว่าถ้าวันนึงพายุมาก็อย่าถึงกับล่ม หมายความว่าอย่าทำแบบสุดโต่งเกินตัว ทุกอย่างต้องมีการเตรียมการ เพราะโลกมนุษย์มีการเปลี่ยนแปลงตามปัจจัยต่างๆ ตลอดเวลา ถ้าไม่เตรียมการเมื่อพายุมาก็จะมีความเสียหายเกิดขึ้น เหมือนเมื่อ 20 ปีที่แล้วที่พายุมาก็จะล่มสลายกันถ้วนหน้า
ตั้งแต่นั้นพระราชดำรัสยังก้องอยู่ในหัวผมตลอดมา ว่าถ้ามีพายุมาในรูปแบบใดก็ตาม ในรูปแบบของวิกฤติเศรษฐกิจ หรือที่เผชิญอยู่เรื่องโลกระบาดที่ส่งผลกระทบไปทั้งโลก ที่ทำให้เศรษฐกิจที่ดีทั่วโลกต้องไม่ดีเพียงชั่วข้ามคืน คำถามคือว่าเราเตรียมการอะไร เมื่อพายุนั้นมา ทั้งวิกฤติเศรษฐกิจ โรคระบาดร้ายแรง ความสูญเสียทรัพยากรธรรมชาติที่เป็นพื้นฐานที่ดีของมนุษย์ หรือแม้แต่ผู้คนพูดกันด้วยความไม่เข้าใจทะเลากัน ความไม่สงบในสังคม เห็นต่างกัน ก็เป็นสิ่งที่คิดอยู่ในหัวตลอดเวลา
หลังจากวิกฤติเศรษฐกิจเมื่อ 20 ปีก่อนซึ่งถือว่าเป็นพายุลูกใหญ่ เศรษฐกิจก็ดีขึ้น ผู้คนมั่งคั่งขึ้นกว่าเดิมเยอะ ดูเสมือนจะลืมๆ กันไปว่าพายุจะกลับมาอีก แล้วพายุก็กลับมาอีกในรูปของโรคระบาด แล้วคนไทยจะรับมืออย่างไร คนไทยรู้ไหมว่าจะต้องเตรียมการอะไรบ้างเมื่อพายุกลับมา เพราะทำนายลำบาก อย่างเรื่องของธนาคารที่ผ่านมาเหมือนจะฟื้นจากความเสียหายจากครั้งนนั้น แต่จริงๆ ทุกอย่างมีการเปลี่ยนแปลง ความเสี่ยงมีอยู่ตลอดเวลา อย่างเช่นมนุษย์อยากได้กำไรแบบนั้นแบบนี้ เพื่อการทำมาหากิน แต่ถ้าทำเกินตัวก็จะเกิดการเสียหาย ก็หวังว่ามาตรการต่างๆ ที่ใส่ไว้จะช่วยได้ ครั้งนี้ดูเหมือนใส่มาตรการต่างๆ ไว้ขั้นนึง แต่ถามว่าใส่ไว้ครบไหม ไม่แน่ใจ เพราะพายุเศรษฐกิจยังไม่มา
“โชคดีที่โรคระบาดครั้งนี้มีผลต่อเศรษฐกิจ แต่โครงสร้างสถาบันการเงินได้ตุนเสบียงสำรองไว้พอสมควร ครั้งนี้ต่อให้เกิดการถดถอยทางเศรษฐกิจ ผู้คนทำงานแบบปกติไม่ได้ แต่ธนาคารพาณิชย์ยังรับได้ก็คงสูญเสียกำไร ถ้าไม่มีทุนสำรองเลยก็เดือดร้อนตอนนี้ที่จะต้องฟื้นฟู รัฐบาลก็จะช่วยเต็มที่ทั้งผู้คน ผู้ประกอบการ ก็จะสามารถพิงระบบธนาคารพาณิชย์ไทยได้ พอรับได้อยู่ แต่ต้องดูว่าโรคนี้จะลากยาวแค่ไหน ก็หวังว่า มาตรการต่างๆ เข้มขึ้น มากขึ้นทุกวันทั้งฝ่ายรัฐบาลและแพทย์ ดูเหมือนว่าจะสกัดได้ การกู้เงินเพื่อเยียวยารักษาเศรษฐกิจก็จะยังมีช่องที่ทำได้”
แต่จากนี้รัฐบาลก็จะตึง ระบบธนาคารก็จะตึง การเงินจะตึง แต่ก็ยังเชื่อว่ายังรับได้ แต่ตอนจบก็ต้องทำมาหากินกันอีก ครั้งนี้จะต้องคิดหนักเลยว่าทำอะไร เงินลงทุนก็หาได้ เงินสินเชื่อก็หาได้ แต่จะให้คนไทยทำมาหากินอะไรเป็นเรื่องขององค์ความรู้ที่ต้องสร้างขึ้นใหม่ เป็นพายุใหม่เรื่องการแข่งขันได้ในโลกนี้ ความรู้ใหม่ที่ต้องสร้างขึ้นมา ความรู้แบบเดิมใช้ไม่ได้ แม้ช่วงหลังจะได้ยินว่างบประมาณที่มีจำกัด งานด้านการวิจัยก็จะถดถอยไป แต่ประเทศจะไม่มีการวิจัยอะไรได้เลยก็เป็นไปไม่ได้ ก็ต้องมี รัฐก็ต้องทำไป ส่วนเอกชนก็ทำได้ขั้นหนึ่ง เอกชนใหญ่ๆ มีการลงทุนทำวิจัยได้ ธนาคารกสิกรไทยก็มีวิสัยทัศน์นั้นเช่นกัน
“ทำแบงค์มา 40 ปี ถือว่าสมควรแก่เวลา ไม่มีความกังวลใดๆ ไม่ต้องทำซ้ำๆ แบบเดิมๆ วันนี้ส่วนตัวถือว่าจบฉากเดิมด้วความสบายใจ ลูกก็บอกว่าทำแบงค์พอแล้ว ให้ทำอย่างอื่นบ้าง แต่ก็ยังอยู่ใกล้ชิดกับธนาคารกสิกรไทยอยู่ ถือเป็นการเปลี่ยนผ่านครั้งสำคัญของชีวิต”
ไม่มีบัณฑูร ธนาคารกสิกรไทยก็ไม่เป็นไร ก็ไปได้ การเลือกคุณกอบกาญเพราะเธอเก่ง มีประสบการณ์ทั้งภาคธุรกิจและภาครัฐ ได้รับการยอมรับด้านการมีคุณธรรม จริยธรรม คณะกรรมการธนาคารกสิกรไทยก็เก่งมาจากหลายแวดวง ทำงานร่วมกันได้ดี ส่วนคุณขัตติยาก็เป็นคนเก่งในแวดวงของการบริหาร เป็นคนใจดีมีเมตตา มีความเฉียบคมในความรู้ทางเทคนิคด้านการเงินการจัดการ เป็นโจทย์ที่ต้องรับไปบริหารต่อซึ่งเชื่อว่าจะทำงานนี้ได้ดี การลงจากตำแหน่งตอนช่วงวิกฤตินี้ถือว่าดีแล้ว ถือว่ามั่นใจว่าฝ่ายบริหารจัดการที่มีอยู่สามารถรับมือได้ และถ้าผ่านจุดนี้ไปได้ก็ถือว่าสอบผ่านไปรับงานต่อไปได้
“ตอนนี้ไม่ได้เข้าร่วมอยู่ในคณะใดๆ ของธนาคารกสิกรไทยเลย ไม่ว่าจะเป็นคณะบริหาร คณะกรรมการ เพราะให้คนรุ่นใหม่ทำงานกันไป ประสบการที่ผ่านมาช่วยมากที่จะมองโจทย์โลกของการค้าขายที่เป็นปัจจัยสำคัญของการแก้ปัญหาในด้านต่างๆ การบริหารจัดการองค์กรใหญ่ๆ ที่มีปัญหาหลากหลาย เป็นประสบการณ์ที่นำไปใช้ได้ในการมองโจทย์ที่กว้างออกไป เกษียณจากแบงค์ไม่ได้เกษียณจากการทำงาน ไม่เล่นการเมือง แต่ยังต้องทำงานกับฝ่ายการเมือง ภาครัฐ”
การส่งไม้ต่อทีมบริหาร มีคำเตือน 4 ข้อ 1. อย่ามั่ว เพราะถ้ามั่วคือความไม่ชัดเจน ตกลงกันอย่างแต่คำอีกอย่างก็แก้ปัญหาใหญ่ไม่ได้ วอกแวก 2. อย่าไม่คำนวณ ทุกอย่างมีตัวเลขกำกับ การพูดลอยๆ เป็นนามธรรม ถ้าตัวเลขไม่ถึงก็ไม่ได้ผล 3. อย่าชุ่ย ทุกอย่างต้องมีความระมัดระวัง และ 4. อย่าเหยียบตีนกัน การรักษาสัมพันธภาพระหว่างกันเป็นสิ่งสำคัญ
ความรู้ด้านการเกษตร โยงเรื่องทรัพยากรป่าของประเทศ เป็นเรื่องที่ผมให้ความสนใจเป็นการส่วนตัวโดยเฉพาะป่าต้นน้ำในจังหวัดน่านที่ร่วมมือกับหลายฝ่าย รัฐ เอกชน ประชาชน เพื่อแก้ความสูญเสียความเสียหายป่าต้นน้ำของจังหวัดน่าน ให้ประชาชนมีที่ทำกันที่ถูกต้องตามกฏหมาย เอาป่าที่เอาไปปลูกพืชไร่กลับมา แต่ต้องทำให้ประชาชนมีพื้นที่ทำกินที่เพียงพอเพื่อไม่ให้เขามาบุกรุกป่าอีก
น่านแซนบ็อกซ์ ทำได้ระดับนึงแล้วช่วยสร้างความเข้าใจปัญหาของทุกฝ่ายได้มาก สร้างความเข้าใจร่วมกัน แต่ป่าที่เสียไป 28 เปอร์เซ็นต์ ต้องหาองค์ความรู้ใหม่ในการจัดการ ด้านการทำมาหากินแบบใหม่ ปลูกพืชแบบเดิมไม่พอกิน ต้องหาองค์ความรู้ใหม่มาพัฒนาให้พอกิน จะได้ไม่กลับไปทำลายป่า ตอนนี้กำลังจะไปหาการสร้างอาชีพในท้องถิ่นที่ไปโยงกับป่า ต้นน้ำน่านจะเป็นสิ่งที่จะทำต่อไป
