รายงาน State of the Media ประจำปี 2024 โดย CISION ชี้ชัด วงการสื่อยังคงเผชิญความท้าทายรอบด้าน ทั้งวิกฤตศรัทธาจากข่าวปลอม, การปรับตัวกับพฤติกรรมผู้ชมที่เปลี่ยนไป, การแข่งขันสูง, และแรงกดดันจากเทคโนโลยี AI นักข่าวไทยและทั่วโลกกำลังดิ้นรนท่ามกลางการลดขนาดองค์กรและทรัพยากรที่จำกัด ขณะที่ข้อมูลกลายเป็นหัวใจสำคัญในการขับเคลื่อนกลยุทธ์ ฝั่ง PR ต้องปรับตัวครั้งใหญ่ ใช้ดาต้าให้เป็นประโยชน์ สร้างคอนเทนต์ให้โดนใจ เพื่อคว้าโอกาสท่ามกลางการแข่งขันที่สูงขึ้น
กรุงเทพฯ, ประเทศไทย – วงการ “สื่อ” ทั่วโลกกำลังเผชิญหน้ากับความเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ จากผลสำรวจล่าสุด State of the Media Report 2024 โดย CISION ผู้ให้บริการซอฟต์แวร์และบริการชั้นนำสำหรับผู้เชี่ยวชาญด้านการประชาสัมพันธ์และการสื่อสารการตลาด เผยให้เห็นภาพรวมของอุตสาหกรรมสื่อที่กำลังต่อสู้กับความท้าทายรอบด้าน ตั้งแต่วิกฤตความน่าเชื่อถือ, การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมของผู้บริโภค, การแข่งขันที่รุนแรง ไปจนถึงการเข้ามาของเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (AI)
รายงานฉบับนี้ ซึ่งจัดทำขึ้นเป็นปีที่ 15 ติดต่อกัน ได้รวบรวมข้อมูลเชิงลึกจากนักข่าวกว่า 3,000 คน ใน 19 ประเทศทั่วโลก รวมถึงประเทศไทย, สหรัฐอเมริกา, แคนาดา, สหราชอาณาจักร, ฝรั่งเศส, เยอรมนี, กลุ่มประเทศนอร์ดิก, และประเทศอื่นๆ ในเอเชียแปซิฟิก เผยให้เห็นถึงภูมิทัศน์สื่อที่ซับซ้อนและเต็มไปด้วยความท้าทาย
วิกฤตศรัทธา: ภารกิจกู้คืนความเชื่อมั่น
“การรักษาความน่าเชื่อถือในฐานะแหล่งข่าวที่เชื่อถือได้” ยังคงเป็นความท้าทายอันดับหนึ่งที่นักข่าวทั่วโลกต้องเผชิญ โดย 42% ของผู้ตอบแบบสำรวจระบุว่าเป็นปัญหาที่ใหญ่ที่สุดในปีที่ผ่านมา การต่อสู้กับข่าวปลอม (Fake News) และข้อมูลที่ไม่ถูกต้อง (Misinformation) กลายเป็นภารกิจสำคัญที่นักข่าวต้องรับมืออย่างต่อเนื่อง
สถานการณ์นี้ไม่ได้จำกัดอยู่แค่ในต่างประเทศ ในประเทศไทยเอง ปัญหาข่าวปลอมและการบิดเบือนข้อมูลก็เป็นประเด็นที่สร้างความกังวลอย่างมาก โดยเฉพาะอย่างยิ่งบนแพลตฟอร์มโซเชียลมีเดียต่างๆ ที่ข้อมูลข่าวสารแพร่กระจายอย่างรวดเร็ว
พฤติกรรมผู้ชมเปลี่ยน: นักข่าวต้องปรับตัว
นอกเหนือจากวิกฤตศรัทธาแล้ว นักข่าวยังต้องเผชิญกับความท้าทายในการปรับตัวให้เข้ากับพฤติกรรมการบริโภคสื่อของผู้คนที่เปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ว โดย 41% ของนักข่าวระบุว่านี่คือความท้าทายอันดับสอง
ผู้บริโภคในปัจจุบันมีทางเลือกในการรับข่าวสารที่หลากหลายมากขึ้น และมีแนวโน้มที่จะบริโภคข่าวสารผ่านช่องทางออนไลน์และโซเชียลมีเดียมากขึ้น นักข่าวจึงต้องปรับตัวให้ทันกับพฤติกรรมเหล่านี้ โดยการนำเสนอเนื้อหาที่น่าสนใจ เข้าถึงง่าย และเหมาะสมกับแต่ละแพลตฟอร์ม
การแข่งขันสูง-ดาต้าคืออาวุธ:
การแข่งขันในวงการสื่อไม่ได้จำกัดอยู่แค่ระหว่างสำนักข่าวด้วยกันเอง แต่ยังรวมถึงผู้มีอิทธิพลบนโซเชียลมีเดีย (Social Media Influencers) และผู้ผลิตเนื้อหาดิจิทัล (Digital Content Creators) ที่เข้ามาแย่งชิงความสนใจจากผู้ชม
รายงานของ CISION เผยว่า 28% ของนักข่าวรู้สึกว่าการแข่งขันกับผู้มีอิทธิพลและผู้ผลิตเนื้อหาดิจิทัลเป็นความท้าทายสำคัญ ข้อมูล (Data) จึงกลายเป็นอาวุธสำคัญที่นักข่าวใช้ในการทำความเข้าใจพฤติกรรมและความสนใจของผู้ชม เพื่อนำไปปรับปรุงเนื้อหาและกลยุทธ์ในการนำเสนอ
นักข่าวส่วนใหญ่ (79%) ระบุว่า “ยอดผู้อ่าน/ยอดผู้ชม” เป็นเกณฑ์ชี้วัดหลักที่องค์กรใช้ประเมินความสำเร็จของเนื้อหา ตามมาด้วย “การมีส่วนร่วม” (47%) (เช่น การเข้าชมลิงก์ภายใน, การสมัครรับจดหมายข่าว, การโต้ตอบทางโซเชียล, เวลาที่ใช้อยู่บนหน้าเว็บ) และ “ความเชื่อมโยงโดยตรงกับรายได้” (33%) (เช่น การสมัครสมาชิก, การโฆษณา)
AI: ดาบสองคมในวงการสื่อ
การเข้ามาของเทคโนโลยี AI อย่าง ChatGPT และ Gemini (เดิมชื่อ Bard) สร้างทั้งโอกาสและความท้าทายให้กับวงการสื่อ นักข่าว 26% มองว่า AI เป็นหนึ่งในความท้าทายที่ใหญ่ที่สุด ขณะที่เกือบครึ่งหนึ่งของนักข่าวกำลังใช้ประโยชน์จาก AI ในหลายระดับ ตั้งแต่การระดมความคิดไปจนถึงการช่วยค้นคว้าข้อมูล
แม้ AI จะมีศักยภาพในการช่วยเหลืองานของนักข่าว แต่ก็มีความกังวลเกี่ยวกับผลกระทบที่อาจเกิดขึ้น เช่น การแทนที่แรงงานคน, การเผยแพร่ข้อมูลที่ไม่ถูกต้อง, และปัญหาด้านจริยธรรม
ความอยู่รอดของนักข่าว: ท่ามกลางการลดขนาดองค์กร
ในระดับบุคคล นักข่าวจำนวนมากกำลังเผชิญกับความไม่มั่นคงในการทำงาน จากการลดขนาดองค์กร (Media Downsizing) และการขาดแคลนทรัพยากร โดย 60% ของนักข่าวระบุว่านี่คือความท้าทายที่ใหญ่ที่สุดที่พวกเขาเผชิญ
สถานการณ์นี้สะท้อนให้เห็นถึงความยากลำบากในการทำข่าวที่มีคุณภาพ ท่ามกลางข้อจำกัดด้านงบประมาณและบุคลากร นักข่าวหลายคนต้องแบกรับภาระงานที่หนักขึ้น และต้องดิ้นรนเพื่อสร้างสมดุลระหว่างการรายงานข่าวในหัวข้อสำคัญ กับแรงกดดันในการขับเคลื่อนธุรกิจขององค์กร
เสียงสะท้อนจากนักข่าว: ความกังวลที่มากกว่าตัวเลข
นอกเหนือจากความท้าทายที่ระบุในแบบสำรวจแล้ว นักข่าวจำนวนหนึ่งยังได้แสดงความคิดเห็นเพิ่มเติมเกี่ยวกับความกังวลที่พวกเขามี ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงความซับซ้อนของปัญหาในวงการสื่อ
- “ความท้าทายส่วนตัวและการรักษาความหวังไว้ ท่ามกลางการเลิกจ้างและการปิดตัวของอุตสาหกรรมมากมาย”
- “ยอดผู้เข้าชม (Traffic) ที่ลดลงเนื่องจากการเปลี่ยนแปลงอัลกอริทึมของ Google”
- “ความจริงที่ว่างานวารสารศาสตร์ส่วนใหญ่กลายเป็นเรื่องของ ‘ยอดคลิก’ และ ‘ยอดแชร์’ และสิ่งเหล่านั้นมักจะมีความสำคัญมากกว่าการให้ข้อมูลข่าวสารแก่สาธารณชน”
- “ความถูกต้องในการรายงานข่าว กับ ผู้ที่ต้องการปล่อยข่าวก่อน – โดยไม่คำนึงถึงความถูกต้อง”
- “พยายามทำข่าวที่มีคุณภาพไปพร้อมๆ กับการสร้างรายได้อย่างยั่งยืน”
- “การแข่งขันกับเนื้อหาที่สร้างโดยผู้ลงโฆษณา”
PR ยุคใหม่: ต้องเข้าใจ “ความเกี่ยวข้อง” และใช้ดาต้าให้เป็นประโยชน์
รายงานของ CISION ยังเน้นย้ำถึงความสำคัญของความสัมพันธ์ระหว่างนักข่าวและผู้เชี่ยวชาญด้านประชาสัมพันธ์ (PR) โดยระบุว่า “ความเกี่ยวข้อง” (Relevance) เป็นปัจจัยสำคัญที่สุดที่นักข่าวต้องการจาก PR
PR ยุคใหม่ต้องเข้าใจว่านักข่าวต้องการอะไร และสามารถนำเสนอเนื้อหาที่เกี่ยวข้องกับความสนใจของผู้ชมของนักข่าว นั้นๆ ได้ การใช้ข้อมูล (Data) ในการวิเคราะห์แนวโน้มและความสนใจของผู้ชมจึงเป็นสิ่งสำคัญ
ข้อมูลกลายเป็นเครื่องมือสำคัญในการวางแผนกลยุทธ์ของนักข่าว โดย 56% ของนักข่าวรายงานว่า พวกเขาใช้ข้อมูลในปริมาณเท่าเดิมเมื่อเทียบกับปีที่แล้ว, 25% ใช้ข้อมูลมากขึ้นเล็กน้อย, และ 12% ใช้ข้อมูลมากขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ
PR ที่สามารถนำเสนอข้อมูลเชิงลึก (Data Insights) ที่เป็นประโยชน์ต่อนักข่าว เช่น การติดตามข่าวสารและหัวข้อที่กำลังเป็นกระแส จะมีโอกาสได้รับการพิจารณาเนื้อข่าวมากกว่า
โซเชียลมีเดีย: สนามรบและเครื่องมือสำคัญ
โซเชียลมีเดียยังคงเป็นเครื่องมือที่สำคัญสำหรับนักข่าว โดยมีเพียง 3% เท่านั้นที่ไม่ได้ใช้โซเชียลมีเดียในงาน นักข่าวใช้โซเชียลมีเดียในหลายด้าน:
- 71% ใช้เพื่อเผยแพร่/โปรโมตเนื้อหา
- 67% ใช้เพื่อหาข้อมูล
- 63% ใช้เพื่อโต้ตอบกับผู้ชม
- 55% ใช้เพื่อสร้างเครือข่าย
- 54% ใช้เพื่อตรวจสอบข่าวสาร, คำหลัก, และสื่อคู่แข่ง
- 54% ใช้เพื่อติดตามหัวข้อที่กำลังเป็นกระแส
- 51% ใช้เพื่อตรวจสอบหรือยืนยันข้อมูล
- 47% ใช้เพื่อเชื่อมต่อกับผู้เชี่ยวชาญหรือผู้ให้สัมภาษณ์
สำหรับแพลตฟอร์มที่สื่อวางแผนจะใช้งานมากขึ้นในปีหน้า:
- Instagram: 44%
- LinkedIn: 39%
- Facebook: 34%
- YouTube: 28%
- X (formerly Twitter): 24%
- TikTok: 21%
- WhatsApp: 11%
- Threads: 10%
PR ควรตระหนักถึงความสำคัญของโซเชียลมีเดียเหล่านี้ และปรับกลยุทธ์ให้สอดคล้องกับแพลตฟอร์มที่นักข่าวใช้งาน รวมถึงประเภทของเนื้อหาที่เหมาะสมกับแต่ละแพลตฟอร์ม (เช่น วิดีโอสั้นสำหรับ Instagram หรือบทความเชิงลึกสำหรับ LinkedIn)
บทสรุป: อนาคตของวงการ สื่อ
รายงาน State of the Media Report 2024 ของ CISION ได้ฉายภาพให้เห็นถึงความท้าทายและโอกาสที่รออยู่ข้างหน้าของวงการสื่อ ทั้งนักข่าว, องค์กรสื่อ, และผู้เชี่ยวชาญด้าน PR จำเป็นต้องปรับตัวให้ทันกับการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว
การนำเทคโนโลยีมาใช้, การให้ความสำคัญกับข้อมูล, การสร้างความสัมพันธ์ที่ดีกับผู้ชมและแหล่งข่าว, และการนำเสนอเนื้อหาที่มีคุณภาพและเกี่ยวข้องกับความสนใจของผู้ชม จะเป็นกุญแจสำคัญในการอยู่รอดและเติบโตในยุคดิจิทัล
สำหรับประเทศไทย สถานการณ์ในวงการสื่อก็ไม่ได้แตกต่างจากภาพรวมของโลกมากนัก การปรับตัวและรับมือกับความท้าทายเหล่านี้จึงเป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่ง เพื่อให้วงการสื่อไทยสามารถก้าวข้ามอุปสรรคและเติบโตได้อย่างยั่งยืน
#StateOfTheMedia #CISION #วิกฤตสื่อ #ข่าวปลอม #DataDrivenJournalism #AIinMedia #PRยุคใหม่ #ภูมิทัศน์สื่อ2024 #นักข่าว #วงการสื่อไทย #โซเชียลมีเดีย #การปรับตัว
