ทริสเรทติ้ง ประกาศคงอันดับเครดิตองค์กรของ สพพ. ที่ระดับ “AAA” ด้วยแนวโน้ม “Stable” หรือ “คงที่” สะท้อนสถานะเสาหลักในการดำเนินนโยบายต่างประเทศของรัฐบาลไทย ด้วยความเชื่อมโยงที่แนบแน่น การสนับสนุนทางการเงินที่ต่อเนื่อง และบทบาทเชิงยุทธศาสตร์ที่ไม่สามารถทดแทนได้ แม้เผชิญความท้าทายในภูมิภาค แต่ยังคงนโยบายการเงินที่รอบคอบและเตรียมขยายความร่วมมือสู่โครงการใหม่ๆ
กรุงเทพฯ, ประเทศไทย – บริษัท ทริสเรทติ้ง จำกัด ได้ประกาศยืนยันอันดับเครดิตองค์กรของ สำนักงานความร่วมมือพัฒนาเศรษฐกิจกับประเทศเพื่อนบ้าน (องค์การมหาชน) หรือ สพพ. cite_start ที่ระดับสูงสุด “AAA” พร้อมด้วยแนวโน้มอันดับเครดิต “Stable” หรือ “คงที่” การคงอันดับเครดิตในระดับสูงสุดนี้เป็นการตอกย้ำถึงสถานะทางการเงินที่แข็งแกร่งและความสำคัญเชิงยุทธศาสตร์ของ สพพ. ในฐานะเครื่องมือสำคัญของรัฐบาลไทยในการขับเคลื่อนนโยบายความร่วมมือเพื่อการพัฒนาระหว่างประเทศ
อันดับเครดิต “AAA” สะท้อนถึงความน่าเชื่อถือในระดับสูงสุด โดยมีปัจจัยสนับสนุนหลัก 3 ประการ ได้แก่ การเป็นองค์กรที่มีความเชื่อมโยงกับรัฐบาลไทยในระดับสูงสุด (Integral) , การมีบทบาทที่สำคัญอย่างยิ่งยวด (Critical) ในการดำเนินนโยบายสาธารณะของประเทศ และความคาดหวังอย่างสูงว่าจะได้รับการสนับสนุนเป็นกรณีพิเศษจากรัฐบาลไทยในยามจำเป็น
3 เสาหลักค้ำจุนเรทติ้ง AAA ของ สพพ.
ทริสเรทติ้งได้ให้เหตุผลสำคัญในการคงอันดับเครดิตของ สพพ. ไว้ในระดับสูงสุด โดยอิงจากโครงสร้างความสัมพันธ์และบทบาทที่ชัดเจน ดังนี้
1. ความเชื่อมโยงระดับสูงสุดกับรัฐบาลไทย: ทริสเรทติ้งประเมินว่า สพพ. มีความสัมพันธ์ที่แนบแน่นกับรัฐบาลไทยในระดับ “สูงสุด” เนื่องจากรัฐบาลเป็นเจ้าของ สพพ. ทั้งหมด 100% และมีการกำกับดูแลอย่างเข้มงวดผ่านคณะกรรมการที่ประกอบด้วยตัวแทนจากหน่วยงานภาครัฐที่สำคัญหลายแห่ง นอกจากนี้ สพพ. ยังอยู่ภายใต้การกำกับดูแลโดยตรงของกระทรวงการคลัง และมีประวัติศาสตร์อันยาวนานในการได้รับการสนับสนุนด้านงบประมาณจากรัฐบาลอย่างสม่ำเสมอ ความเชื่อมโยงนี้เป็นหลักประกันสำคัญที่สร้างความเชื่อมั่นว่าทิศทางการดำเนินงานของ สพพ. จะสอดคล้องกับนโยบายของประเทศเสมอ
2. บทบาทเชิงยุทธศาสตร์ที่ไม่สามารถทดแทนได้: สพพ. ถูกมองว่ามีบทบาท “สำคัญมาก” (Critical) ในการเป็นกลไกขับเคลื่อนนโยบายต่างประเทศของไทย โดยทำหน้าที่ให้ความช่วยเหลือทั้งด้านการเงินและวิชาการในลักษณะรัฐบาลต่อรัฐบาล (Government to Government) ซึ่งภารกิจนี้ไม่เพียงแต่ช่วยส่งเสริมการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมในประเทศเพื่อนบ้าน แต่ยังเป็นการสร้างและกระชับความสัมพันธ์ทางการค้าและการลงทุนที่เป็นประโยชน์ร่วมกันระหว่างไทยกับนานาชาติ บทบาทที่เฉพาะเจาะจงและละเอียดอ่อนในระดับนโยบายระหว่างประเทศนี้ ทำให้เป็นไปได้ยากอย่างยิ่งที่หน่วยงานภาคเอกชนจะสามารถเข้ามาทำหน้าที่แทนได้
ยิ่งไปกว่านั้น การดำเนินงานของ สพพ. ยังถูกกำกับให้สอดคล้องกับแผนแม่บทของประเทศอย่าง “แผนยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี” (พ.ศ. 2561-2580) และ “แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 13” (พ.ศ. 2566-2570) ซึ่งเป็นการยืนยันว่าทุกโครงการของ สพพ. คือส่วนหนึ่งของภาพใหญ่ในการพัฒนาประเทศ
3. ความแน่นอนในการได้รับการสนับสนุนจากรัฐบาล: ทริสเรทติ้งเชื่อมั่นว่ามีความเป็นไปได้ที่แน่นอนอย่างสูงที่รัฐบาลจะให้การสนับสนุนทางการเงินแก่ สพพ. อย่างทันท่วงทีและเพียงพอหากเกิดความจำเป็น โดยหนี้สินทั้งหมดของ สพพ. ถือเป็นหนี้สาธารณะที่ไม่มีการค้ำประกันภายใต้กรอบของสำนักงานบริหารหนี้สาธารณะ (สบน.) และการก่อหนี้ใหม่ทุกครั้งจะต้องผ่านความเห็นชอบจากคณะรัฐมนตรี
กลไกสำคัญที่สะท้อนการสนับสนุนนี้คือ ในกรณีที่ประเทศผู้กู้ยืมเกิดการผิดนัดชำระหนี้ สพพ. มีสิทธิ์ขอรับเงินชดเชยจากรัฐบาลเพื่อนำมาชำระคืนเงินต้นและดอกเบี้ยของโครงการส่วนใหญ่ได้ ซึ่งเป็นเกราะป้องกันความเสี่ยงและช่วยรักษาสภาพคล่องทางการเงินขององค์กรไว้ได้อย่างมั่นคง ทริสเรทติ้งยังมองว่า หาก สพพ. ผิดนัดชำระหนี้ อาจสร้างความเสียหายต่อชื่อเสียงของรัฐบาลไทยในเวทีโลกได้อย่างมีนัยสำคัญ
เจาะลึกสถานะการเงินและกลยุทธ์การดำเนินงาน
แม้จะพึ่งพิงเงินอุดหนุนจากรัฐบาลเป็นหลัก แต่ สพพ. ยังคงรักษาวินัยทางการเงินอย่างเคร่งครัด
- โครงสร้างรายได้: รายได้หลักของ สพพ. มาจากเงินอุดหนุนของรัฐบาล ซึ่งคิดเป็นสัดส่วนมากกว่า 80% ของรายได้รวมในช่วงปีงบประมาณ 2565-2567 ส่วนที่เหลือมาจากรายได้ดอกเบี้ยสุทธิ อย่างไรก็ตาม ในช่วงครึ่งแรกของปีงบประมาณ 2568 สัดส่วนเงินอุดหนุนลดลงเหลือ 73% ของรายได้ทั้งหมด ซึ่งเป็นผลจากความล่าช้าในการอนุมัติงบประมาณของบางโครงการ
- นโยบายหนี้สินแบบอนุรักษ์นิยม: สพพ. รักษานโยบายการก่อหนี้อย่างรอบคอบ โดยตั้งเป้าหมายที่จะรักษาอัตราส่วนหนี้สินต่อทุน (D/E Ratio) ให้ต่ำกว่า 0.5 เท่า ซึ่ง ณ เดือนมีนาคม 2568 อัตราส่วนดังกล่าวอยู่ในระดับที่แข็งแกร่งมากที่ 0.40 เท่า
- สภาพคล่องในระดับสูง: ณ สิ้นเดือนมีนาคม 2568 สพพ. มีเงินสดและเงินฝากระยะสั้นสูงถึง 4.3 พันล้านบาท เพิ่มขึ้นจาก 2.7 พันล้านบาทในช่วงเดียวกันของปีก่อน สภาพคล่องที่แข็งแกร่งนี้ถูกจัดสรรไว้เพื่อเป็นเงินสำรอง, ชำระหนี้, และรับมือกับความท้าทายด้านสภาพคล่องที่อาจเกิดขึ้นในประเทศผู้รับความช่วยเหลือ โดยเฉพาะ สปป.ลาว
เผชิญความท้าทายในภูมิภาคและเดินหน้าสู่กลยุทธ์ใหม่
ณ เดือนมีนาคม 2568 สพพ. มีพอร์ตสินเชื่อคงค้างแก่ประเทศเพื่อนบ้านรวม 1.09 หมื่นล้านบาท โดยแบ่งเป็นสินเชื่อแก่รัฐบาล สปป.ลาว 90% และราชอาณาจักรกัมพูชา 10% ท่ามกลางสถานการณ์ในภูมิภาคที่เปลี่ยนแปลงไป สพพ. ได้ปรับกลยุทธ์การดำเนินงานอย่างใกล้ชิด:
- สปป.ลาว: ในฐานะลูกหนี้รายใหญ่ที่สุด สพพ. ได้เฝ้าระวังและติดตามความเสี่ยงด้านเครดิตและสถานการณ์ทางเศรษฐกิจของ สปป.ลาว อย่างใกล้ชิด
- ราชอาณาจักรกัมพูชา: มีแนวโน้มที่จะได้รับความช่วยเหลือเพิ่มเติม แต่โครงการใหม่ๆ อาจล่าช้าออกไปจนกว่าความสัมพันธ์ทางการทูตระหว่างสองประเทศจะกลับสู่ภาวะปกติ
- สาธารณรัฐแห่งสหภาพเมียนมา: การเบิกจ่ายเงินกู้ยังคงหยุดชะงักจากความไม่สงบทางการเมืองภายในประเทศ โดย สพพ. จะดำเนินโครงการที่ได้รับอนุมัติไปแล้วให้เสร็จสิ้นเท่านั้น ส่วนโครงการในอนาคตจะขึ้นอยู่กับนโยบายของรัฐบาลไทยเป็นสำคัญ
สำหรับกลยุทธ์ในอนาคต สพพ. ไม่ได้จำกัดตัวเองอยู่แค่ประเทศเพื่อนบ้านที่มีพรมแดนติดกัน แต่ได้เริ่มขยายความร่วมมือไปยังประเทศอื่นๆ เช่น ศรีลังกา ภูฏาน และติมอร์-เลสเต นอกจากนี้ ยังเตรียมขยายขอบเขตโครงการให้ครอบคลุมประเด็นด้านสิ่งแวดล้อมและสังคมมากขึ้น จากเดิมที่เน้นโครงสร้างพื้นฐานด้านคมนาคมขนส่ง ไปสู่โครงการพลังงานหมุนเวียนและการพัฒนาเมืองอัจฉริยะ เป็นต้น
แนวโน้ม “คงที่” และปัจจัยเสี่ยง
แนวโน้มอันดับเครดิต “Stable” หรือ “คงที่” สะท้อนการคาดการณ์ของทริสเรทติ้งว่า สพพ. จะสามารถรักษาสถานะความเชื่อมโยงที่แข็งแกร่งกับรัฐบาลและบทบาทที่สำคัญในการดำเนินนโยบายของประเทศต่อไปได้ โดยจะยังคงได้รับการสนับสนุนทางการเงินอย่างต่อเนื่อง
อย่างไรก็ตาม ทริสเรทติ้งอาจพิจารณาปรับลดอันดับเครดิตและ/หรือแนวโน้มอันดับเครดิตลงได้ หากความเชื่อมโยงระหว่าง สพพ. กับรัฐบาล หรือความสำคัญเชิงนโยบายของ สพพ. ต่อรัฐบาลไทยมีการเปลี่ยนแปลงไปในทิศทางที่ลดลง
โดยสรุป การคงอันดับเครดิต “AAA” ของ สพพ. ไม่เพียงแต่เป็นการสะท้อนความแข็งแกร่งขององค์กร แต่ยังเป็นภาพสะท้อนความเชื่อมั่นต่อเสถียรภาพและกลไกการสนับสนุนของรัฐบาลไทยในการขับเคลื่อนยุทธศาสตร์การพัฒนาทางเศรษฐกิจร่วมกับนานาชาติต่อไป
#สพพ #ทริสเรทติ้ง #อันดับเครดิต #เศรษฐกิจไทย #ความร่วมมือระหว่างประเทศ #AAA #StableOutlook #กระทรวงการคลัง #หนี้สาธารณะ #พัฒนาประเทศเพื่อนบ้าน
